غده تیرویید (Thyroid)

تیروئید یک غده پروانه ای شکل در جلوی گردن است. این غده،  اطراف نای را می پوشاند و و دارای دو لوب می باشد که توسط یک بخش میانی (تنگه)، به هم متصل شده اند.

 

انواع هورمون های تیروئید

مهم ترین هورمون های تیروئید عبارتند از: تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3)

مقدار تیروکسین در بدن زیادتر است، اما تری یدوتیرونین دارای اثر بیولوژیکی بیشتری می باشد. هنگامی که هورمون های تیروئید در خون آزاد شوند،  T4 تبدیل به T3 می گرد.

یک هورمون دیگر به نام کلسی تونین نیز توسط غده تیروئید تولید می شود. کلسی تونین توسط سلول های خاص در غده تیروئید تولید می شود. بر خلاف T4 و T3، کلسی تونین در تنظیم سوخت و ساز بدن دخالتی ندارد. کلسی تونین هورمونی است که در تنظیم کلسیم بدن دخالت دارد و به کاهش کلسیم خون کمک می کند.

 

تنظیم کننده تیروئید

عملکرد تیروئید توسط غده هیپوفیز که در مغز جای دارد، تنظیم می شود، یعنی میزان تولید هورمون تیروئید توسط غده هیپوفیز کنترل می گردد. غده هیپوفیز نیز توسطغده هیپوتالاموس تنظیم می شود.

هیپوتالاموس هورمونی به نام TRH را آزاد می کند و این هورمون به غده هیپوفیز دستور می دهد هورمون TSH را آزاد کند. سپس، TSH به غده تیروئید خبر می دهد و هورمون های تیروئید آزاد می شوند.

اگر یکی از این سه غده فعالیت خود را زیاد کند، پرکاری تیروئید و اگر یکی از این سه غده، فعالیت خود را کم کند، کم کاری تیروئید رخ می دهد. اگر میزان هورمون تیروئید کافی نباشد، میزان TSH زیاد می شود تا تولید هورمون تیروئید را زیاد کند و برعکس.

 

کم کاری تیروئید

اگر فعالیت غده تیروئید کم شود، کم کاری تیروئید بوجود می آید.

 

پرکاری تیروئید

اگر فعالیت غده تیروئید زیاد شود و یا تنظیم کننده های غده تیروئید (مثل هیپوفیز)، به این غده فشار بیاورند و باعث تولید زیاد هورمون شوند، پرکاری تیروئید واقع می شود

 

درمان با ید 131چیست؟

هنگام درمان با ید131 ازپرتو برای آسیب رساندن به بافت تیروئید، برای درمان سرطان تیروئید و یا تیروئید (تیروتوکسیکوز) استفاده می کند. سطح این درمان بستگی به مشکل تیروئید موجود دارد. برای درمان سرطان تیروئید، تابش برای ازبین بردن هر گونه بافت تیروئید بیش ازحد، ازتیروئیدکتومی استفاده می شود. همچنین می تواند برای ازبین بردن سلول های سرطانی که ازغده تیروئید به سایر قسمت های بدن متصل شده اند مانند گره های لنفاوی گردن استفاده شود. اگر تیروئید بیش ازحد فعال باشد، تابش اشعه فعالیت تیروئید را برای رسیدن به حالت عادی کاهش می دهد

 

آیا این درمان ایمن است؟

درمان ید-131 برای بیش از 70 سال است که مورد استفاده قار می گیرد و به عنوان یک درمان ایمن مطرح می شود.  مقداربالاترازسطوح خاص، لازم باشد در مورد اطفال وعموم مردم احتیاط لازم در نظر گرفته شود.

به عنوان درمان یک بیمارسرطانی دربیمارستان برای جلوگیری ازقرارگرفتن دیگران درمعرض تابش موارد ایمنی باید انجام گیرد. این درمان دردوران بارداری نباید مورد استفاده قرار گیرد، زیرا رادیوتراپی نیروی بالقوه دارد ومی تواند کودک نارس را تحت تاثیر قراردهد. عوارض جانبی پس ازانجام این درمان غیرعادی است، اما ممکن است برای چند روز گلودرد واغلب همراه با تهوع باشد.  عوارض جانبی دیگری که دردرمان های سرطان تیروئید با مقداربالا دیده می شود عبارتند از: طعم تغییریافته وگاهگاهی خشکی دهان؛ در موارد بسیار نادر، عوارض جانبی درمان های متعدد با مقداربالا ممکن است شامل ایجاد سرطان های ثانویه درمغزاستخوان، کلیه، روده ومثانه در سال های پس از درمان باشد. این عوارض جانبی دربیمارانی که نیازمند چندین درمان با مقداربالا هستند شایع تر است. اگرچه درحال حاضردردرمان جدید سرطان تیروئید، غیرمعمول است.

 

چه زمانی می توانم استفاده ازاین درمان را درنظر بگیرم؟

این درمان یکی از شایع ترین درمان ها برای بیماری های تیروئید مانند سرطان تیروئید و تیروتوکسیکوز است. سرطان پیش از قاعدگی تیروئید معمولا با عمل جراحی (تیروئیدکتومی) درمان می شود.

 ید 131 برای بیماران با تومورهای بزرگ مورد استفاده قرارگرفته می شود. پس ازتریروئیدکتومی برای از بین بردن هرگونه بافت سرطانی تیروئیدی موجود درمنطقه غده تیروئید، یا برای ازبین بردن هرگونه توموری که ممکن است درجاهای دیگربدن پخش شود، مورد استفاده قرارمی گیرد.